– Polis hiç bir suretle
vazifesinden başka bir işte kullanılamaz.
Durdurma ve kimlik sorma
Madde 4/A- (Ek: 2/6/2007-5681/1
md.)
Polis, kişileri ve araçları;
a) Bir suç veya kabahatin
işlenmesini önlemek,
b) Suç işlendikten sonra kaçan
faillerin yakalanmasını sağlamak, işlenen suç veya kabahatlerin faillerinin
kimliklerini tespit etmek,
c) Hakkında yakalama emri ya da
zorla getirme kararı verilmiş olan kişileri tespit etmek,
ç) Kişilerin hayatı, vücut
bütünlüğü veya malvarlığı bakımından ya da topluma yönelik mevcut veya muhtemel
bir tehlikeyi önlemek,
amacıyla durdurabilir.
Durdurma yetkisinin
kullanılabilmesi için polisin tecrübesine ve içinde bulunulan durumdan edindiği
izlenime dayanan makul bir sebebin bulunması gerekir. Süreklilik arz edecek,
fiilî durum ve keyfilik oluşturacak şekilde durdurma işlemi yapılamaz.
——————————
(1)
Bu hükmün uygulanmasında ek 4 ncü maddeye bakınız.
1411
Polis,
durdurduğu kişiye durdurma sebebini bildirir ve durdurma sebebine ilişkin
sorular sorabilir; kimliğini veya bulundurulması gerekli diğer belgelerin ibraz
edilmesini isteyebilir.
Durdurma
süresi, durdurma sebebine esas teşkil eden işlemin gerçekleştirilmesi için
zorunlu olan süreden fazla olamaz.
Durdurma
sebebinin ortadan kalkması halinde kişilerin ve araçların ayrılmalarına izin
verilir.
Polis,
durdurduğu kişi üzerinde veya aracında silah veya tehlike oluşturan diğer bir
eşyanın bulunduğu hususunda yeterli şüphenin varlığı halinde, kendisine veya
başkalarına zarar verilmesini önlemek amacına yönelik gerekli tedbirleri
alabilir. Bu amaçla kişinin üzerindeki elbisenin çıkarılması veya aracın,
dışarıdan bakıldığında içerisi görünmeyen bölümlerinin açılması istenemez. (Ek
cümleler: 27/3/2015-6638/1 md.) Ancak, el ile dıştan kontrol hariç, kişinin
üstü ve eşyası ile aracının dışarıdan bakıldığında içerisi görünmeyen bölümlerinin
aranması; İçişleri Bakanlığı tarafından belirlenecek esaslar dâhilinde mülki
amirin görevlendireceği kolluk amirinin yazılı, acele hâllerde sonradan yazıyla
teyit edilmek üzere sözlü emriyle yapılabilir. Kolluk amirinin kararı yirmi
dört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Bu fıkra kapsamında yapılan
araç aramalarına ilişkin olarak kişiye, arama gerekçesini de içeren bir belge
verilir. (1)
Bu
Kanun ve diğer kanunların verdiği görevlerin yerine getirilmesi sırasında,
polis tarafından gerekli işlemler için durdurulan kişiler ve araçlarla ilgili
hükümler saklıdır.
Polis,
görevini yerine getirirken, kendisinin polis olduğunu belirleyen belgeyi
gösterdikten sonra, kişilere kimliğini sorabilir. Bu kişilere kimliğini
ispatlamaları hususunda gerekli kolaylık gösterilir.
Belgesinin
bulunmaması, açıklamada bulunmaktan kaçınması veya gerçeğe aykırı beyanda
bulunması dolayısıyla ya da sair surette kimliği belirlenemeyen kişi tutularak
durumdan derhal Cumhuriyet savcısı haberdar edilir. Bu kişi, kimliği açık bir
şekilde anlaşılıncaya kadar gözaltına alınır ve gerekirse tutuklanır. Gözaltına
ve tutuklamaya karar verme yetkisi ve usûlü bakımından 5271 sayılı Ceza
Muhakemesi Kanunu hükümleri uygulanır.
Kimliğinin
tespiti amacıyla tutulan kişiye, kimliği tespit edildikten sonra ve talepte
bulunması halinde, bu amaçla tutulduğuna ve tutulma süresine dair bir belge
verilir. Kişinin kimliğinin belirlenmesi durumunda, bu nedenle gözaltına alınma
veya tutuklanma haline derhal son verilir.
Nüfusa
kayıtlı olmadığı için kimliği tespit edilemeyen kişilerin nüfusa kayıtlarının
temini için gerekli işlemler yapıldıktan sonra, 5 inci maddeye göre fotoğraf ve
parmak izi tespit edilerek kayda alınır.
Kimliği
tespit edilemeyen kişinin yabancı olduğunun anlaşılması halinde, 5682 sayılı
Pasaport Kanunu ve 5683 sayılı Yabancıların Türkiye’de İkamet ve Seyahatleri
Hakkında Kanun hükümlerine göre işlem yapılır.
Parmak
izi ve fotoğrafların kayda alınması